Kocimiętka właściwa (Nepeta cataria)

Kocimiętka zwana jest nie tylko kocim, ale także pszczelim zielem, ponieważ spełnia bardzo pożyteczną rolę w pasiekach. Przyciąga koty i pszczoły, a odstrasza – szczury, robaki, insekty i pasożyty. Nie tylko pięknie pachnie i smakuje, ale także leczy. Warto jej poszukać i ususzyć trochę na zimę. Przyda się, gdy dopadnie nas infekcja. Pomaga na wiele dolegliwości.

Kocimiętka właściwa pochodzi z terenów śródziemnomorskich Europy, północnej Afryki oraz południowej i wschodniej Azji. Obecnie rośnie również w innych rejonach o klimacie umiarkowanym, także w Ameryce Północnej i na Nowej Zelandii. W Polsce można ją spotkać zdziczałą na obszarze całego kraju, w ogrodach, przy zabudowaniach, na rumowiskach, przy drogach lub nad strumieniami. Nie jest jednak gatunkiem pospolitym.Należy do rodziny jasnotowatych. Osiąga wysokość do 120 cm. Jej wzniesione, w górnej części rozgałęzione, czterokanciaste łodygi pokrywają szare, miękkie włoski. Liście są jajowate z sercowatą nasadą, zaostrzone, o ukośnie piłkowanych brzegach, ogonkowe, położone naprzeciwlegle, na górze zielone, od spodu omszone.

Kwitnie od czerwca do sierpnia. Dwuwargowe kwiaty w kolorze różowym, różowofioletowym lub białym, zebrane w nibyokółki, wyrastają z kątów górnych liści. Owocem jest poczwórna rozłupnia. Kocimiętka ma silny miętowo-cytrynowy zapach i jest rośliną miododajną.

Surowcem zielarskim są liście kocimiętki właściwej oraz ziele kocimiętki cytrynowej (Nepeta cataria var. citriodora, choć w Polsce jest rzadko uprawiana). Pozyskuje się je ze stanowisk naturalnych bądź z upraw. Liście kocimiętki oraz ziele odmiany cytrynowej zbiera się w okresie kwitnienia i suszy w przewiewnym i zacienionym miejscu w temperaturze otoczenia lub w suszarni w temperaturze do 35°C. Ususzony surowiec przechowujemy w suchym miejscu, w szczelnych opakowaniach.

W historii i medycynie ludowej
Historia stosowania kocimiętki w medycynie naturalnej sięga czasów starożytnych. Rzymianie uprawiali ją w swoich ogrodach i używali jako przyprawy do potraw, a także do celów leczniczych.

W średniowieczu kocimiętka właściwa była uprawiana przez mnichów w ogrodach przyklasztornych. Uważano, że posiada cudowną moc przywracania życia. Przeświadczenie takie zawarł w swoich księgach De vegetabilibus et plantis dominikanin Albert Wielki, jeden z najwszechstronniejszych uczonych średniowiecza.
Elżbietański zielarz John Gerard (1545--1612) zanotował, że nazwa zwyczajowa kocimiętki pochodzi od kociego ziela, ponieważ koty lubią jego zapach, układają się i tarzają w jego kępach oraz zjadają młode pędy i liście.

Więcej o właściwościach leczniczych kocimiętki pisał między innymi John K’eogh (1681–1754), irlandzki uczony duchowny i przyrodnik, autor Ogólnego zielnika irlandzkiego (1735). Według niego kocimiętka zwiększa częstość oddawania moczu, przywraca menstruację, pomaga wydalić martwą ciążę, usuwa przeszkody w płucach i macicy, goi siniaki i przywraca oddech w dusznościach, a pita z solą i miodem pozwala również wyzbyć się robaków z organizmu.

...