Aloes

Aloes to roślina ozdabiająca parapety w naszych domach, ale także skarbnica cennych składników, które wykazują właściwości prozdrowotne, m.in. przyspieszają gojenie ran, łagodzą oparzenia, wzmacniają odporność organizmu i poprawiają metabolizm. Roślina ta znalazła szerokie zastosowanie w kosmetyce, farmakologii, a także w niejednej domowej apteczce.

Korzystne działanie aloesu na zdrowie i urodę potwierdzają współczesne badania naukowe, medycyna ludowa, jak również i Biblia – aloes nazywany jest biblijnym kwiatem. Lecznicze właściwości rośliny wykorzystywali już starożytni Egipcjanie i Grecy. Używano jej do leczenia ran, balsamowania zwłok, wyrobu farb. Aloes służył także jako silny środek przeczyszczający. Starożytni Egipcjanie uważali, że „krew” aloesu oprócz urody i zdrowia zapewniała również… nieśmiertelność. Kleopatra stosowała podobno wyciągi z miąższu rośliny do pielęgnacji ciała, zaś Hipokrates zauważył, że roślina przyspiesza gojenie ran.

Popularność tej rośliny rosła. Aloes towarzyszył Krzysztofowi Kolumbowi w morskich wyprawach, nazywał go on „lekarzem w doniczce”. Roślina ta była wykorzystywana także przez Mahatmę Gandhiego jako pokarm w okresie postu oraz środek do oczyszczania organizmu. Ojciec Czesław Klimuszko zalecał aloes m.in. przy leczeniu ran i oparzeń, schorzeń oskrzeli, wrzodów żołądka, w zaparciach oraz w impotencji. Aloes nazywany był „lilią pustyni”, „niebiańską pałeczką”, przez Egipcjan „rośliną nieśmiertelności”, a współcześnie zyskał miano „królowej roślin leczniczych”.

Naturalnym środowiskiem aloesu jest Półwysep Arabski, wiele krajów Afryki oraz Madagaskar. Jest to zielona roślina, która posiada ostro zakończone, sterczące liście pokryte woskowatą powłoką. W centralnej części, pomiędzy liśćmi, znajduje się okwiat zebrany w grono. Sok uzyskiwany z niej ma gorzki smak. Spośród ok. 400 gatunków aloesu: drzewiastych, krzewiastych, bylin, lian, tylko 29 uznawanych jest za lecznicze, w tym Aloe vera (Aloe barbadensis, aloes zwyczajny) czy Aloe ferox (aloes uzbrojony).

Zawartość
Głównym składnikiem liści aloesu jest błonnik pokarmowy – ponad 73% s.m. (suchej masy) oraz popiół (16,9%). Zawiera też tłuszcze (2,9%), w tym kwasy tłuszczowe: linolenowy, linolowy, arachidonowy, mirystynowy, kaprylowy, palmitynowy i stearynowy. Lupeol (naturalny kwas salicylowy) i mleczan magnezowy obecne w roślinie działają przeciwbólowo, bradykinaza, beta-sitosterol i kampesterol – przeciwzapalnie, zaś kwas cynamonowy, lupeol, fenole, związki siarkowe – przeciwbakteryjnie. Miąższ składa się w 96% z wody, a pozostałe 4% stanowią substancje o stwierdzonej aktywności biologicznej. Świeży miąższ czy sok z aloesu jest źródłem witamin: A, E, C, wszystkich witamin z grupy B (w tym B12) oraz beta-karotenu, choliny i kwasu foliowego. Ponadto zawiera on minerały takie jak: wapń, cynk, żelazo, mangan, potas, chrom, magnez, fosfor, sód, miedź, aminokwasy (18 aminokwasów z 22 obecnych w żywności, w tym 7 egzogennych – oprócz tryptofanu – spośród 9 niezbędnych w żywieniu człowieka), alaninę, cystynę, kwas glutaminowy, prolinę, hydroksyprolinę, serynę, tyrozynę oraz enzymy, ligniny, saponiny, cukry: monosacharydy (glukoza i fruktoza), polisacharydy. W skórce aloesu obecna jest aloina i emodyna, które wykazują właściwości przeczyszczające. Badania wykazały, że roślina jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy, w tym związków polifenolowych (w 100 g ponad 300 mg).

Surowiec zielarski
Surowcem leczniczym jest przede wszystkim galaretowaty, jasnozielony miąższ. Z aloesu pozyskuje się także pulpę aloesową (miąższ, sok i skóra wierzchnia liści), która zawiera aloinę, barbarolinę i emodynę – substancje o właściwościach silnie przeczyszczających. Miąższ i pulpa aloesowa wykazują więc inne właściwości.

Ja...