Kwiaty czarnego bzu

Wszystkie części tego krzewu były wykorzystywane w medycynie ludowej. Ich właściwości potwierdziły współczesne badania. Kwiaty czarnego bzu zawierają cenne substancje, które hamują rozwój wirusów i działają wzmacniająco.

W Europie w XIX w. i na początku XX w. czarny bez nazywano „chłopską apteczką”, gdyż napar z jego kwiatów stosowano na wsiach na wszelkie dolegliwości.

Bez czarny (Sambucus nigra) zwany bzem lekarskim, bzowiną, bzem białym, bzem aptecznym to krzew z rodziny przewiertniowatych (Caprofoliaceae), osiągający do 10 m wysokości. Występuje w całej Europie, w Azji Zachodniej i Ameryce Północnej i w Polsce. Porasta zarośla, parki, skraje lasu, przydroża, rumowiska. Posiada nieparzyste, pierzaste liście składające się z 5 do 7 mniejszych listków. Kwiaty ma białe, pięciopłatkowe, zebrane w baldachokształtne kwiatostany o średnicy 10–20 cm. Mają one charakterystyczny, przyjemny, mdły zapach i słodko-kwaśny, delikatnie korzenny smak. Owocem jest czarno-fioletowa jagoda.

Kwiaty należy zbierać w maju i na początku czerwca, najlepiej przed południem po obeschnięciu rosy. Ścina się całe baldachy, które później suszy rozłożone w zacienionym, przewiewnym miejscu. Dojrzałe owoce zrywa się w sierpniu i we wrześniu.

Kwiaty zawierają olejki lotne flawonoidy, kwasy organiczne, kwasy fenolowe, garbniki, śluzy, saponiny triterpenowe, sterole, sole mineralne (magnez, potas, wapń, sód, cynk, fosfor) oraz witaminy z grupy B i witaminę C.


Właściwości i zastosowanie
Wewnętrzne

Zwalczają przeziębienie i gorączkę
Napar z kwiatów bzu czarnego wzmacnia układ immunologiczny, zalecany jest w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych, m.in. przeziębień, grypy, anginy, zapalenia migdałków i krtani. Należy go pić przy pierwszych objawach infekcji: bólu gardła, dreszczach i gorączce, gdyż działa napotnie. Ułatwia też odkrztuszanie zalegającej wydzieliny śluzowej w drogach oddechowych. Można również stosować płukanki i inhalacje z odwaru przy przewlekłych nieżytach dróg oddechowych i uporczywym kaszlu. Napary są pomocne też przy katarze siennym, np. podczas pylenia traw, oraz przy astmie.

Oczyszczają i wspomagają trawienie
Napary z kwiatów działają moczopędnie, pomagają usunąć z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii, m.in. toksyny. Pomocne są przy infekcjach układu moczowego oraz w kuracjach odtruwających i przeciwzapalnych. Flawonoidy i fitosterole obecne w zielu działają korzystnie w terapii wspomagającej przerost gruczołu krokowego. Napar z kwiatów zalecany jest też przy zaburzeniach trawienia, zaparciach; korzystnie wpływa na przemianę materii.

Na poprawę krążenia, reumatyzm
i choroby stawów
Wodne wyciągi z kwiatów bzu czarnego poprawiają krążenie krwi, gdyż uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne oraz rozszerzają naczynia wieńcowe. Napary zaleca się przy reumatyzmie, a także w przypadku obrzęków i zapalenia stawów.

Zewnętrzne

Dla zdrowia
Ze względu na właściwości przeciwzapalne napar z kwiatów stosuje się jako
płukankę przy stanach zapalnych jamy
ustnej i gardła, okłady zaś pomocne są w zwalczaniu zapalenia spojówek, cieni i obrzęków pod powiekami.

Dla urody
Czarny bez znalazł zastosowanie także w kosmetyce, gdyż łagodzi stany zapalne skóry, trądzik, zmiękcza i złuszcza skórę. Ciepłe okłady z naparu z kwiatów zalecane są przy wypryskach i trudno gojących się ranach. Kąpiel z dodatkiem kwiatów zawierających flawonoidy i kwasy organiczne działa przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i lekko wybielająco skórę.

W kuchni
Kwiaty (po obróbce termicznej) można dodawać do sałatek, omletów, ciast oraz orzeźwiających napoi i nalewek. Aromatyzuje się też nimi dżemy. Usmażone w cieście naleśnikowym stanowią smaczne danie.

Przepisy

Napar2 łyżeczki suszonych kwiat