Topinambur nie tylko na płaski brzuch

Topinambur, czyli słonecznik bulwiasty, to zapomniane warzywo, wyparte z naszej kuchni przez… ziemniaki. Roślina ta została jednak doceniona w przemysłach spożywczym i farmaceutycznym.

tylko na oparzenia...
Sok z bulw stosowany jest też przy zapaleniu spojówek, powiek i skóry. To naturalny lek na łuszczycę, owrzodzenia, a nawet oparzenia.

W kosmetyce
Ekstrakty z bulw słonecznika znalazły zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, m.in. do produkcji kremów, toników, balsamów. Do produkcji kremów wygładzających i regenerujących skórę można oprócz bulw wykorzystać łodygi topinambura. Ekstrakty z Helianthus tuberosus L. mają właściwości przeciwgrzybicze i odkażające. Inulina i jej pochodne stosowane są w produkcji mydeł antybakteryjnych oraz kremów do pielęgnacji skóry: z filtrami promieniochronnymi, przeciwtrądzikowych, nawet dla skóry wrażliwej.

W aptece
W 1991 roku po raz pierwszy zarejestrowano topinambur w wykazie leków homeopatycznych.
Na bazie słonecznika bulwiastego wyprodukowano preparaty: Topinulin, Topinambur-Sirup i Topinambur-Pulver, SWANSON Full Spectrum Słonecznik bulwiasty (kapsułki).

W ekologii
Słoneczniki bulwiaste stanowią ochronę przed wiatrem, a także schronienie i pożywienie dla dzikich zwierząt. Sadzi się je również na ugorach jako roślinę zielną, a w ogrodach żółte piękne kwiatostany słoneczników stanowią ozdobę. Kwiaty przyciągają też pszczoły.

W kuchni
Warzywo to, smakiem przypominające karczochy lub szparagi, można spożywać gotowane, parowane, pieczone, smażone czy blanszowane. We Włoszech i Francji z bulw przyrządza się zupy, frytki i chipsy. Można z nich także przygotować przetwory. Stanowią też zamiennik tłuszczu (1 g inuliny może zastąpić 4 g tłuszczu i stanowi tylko 1,5 kcal) dodawanego do wypieków np. ciastek. Są także naturalnym spulchniaczem dodawanym do ciast czy chleba. Dzięki słodkiemu smakowi, właściwościom żelującym i nadawaniu produktom gęstej, kremowej i gładkiej konsystencji dodawane są do produktów spożywczych, nawet czekolad. Stanowią składnik lodów, napojów fermentowanych, serów twarogowych, koktajli mlecznych, serów topionych, śmietany, masła. Pieczone bulwy mogą być stosowane jako substytut kawy. W Niemczech ze słonecznika bulwiastego produkuje się wódkę, tzw. topinambur brandy.

Przepisy

ZupaOkoło 1 kg bulw topinambura, seler,
pietruszka, marchew, 3 łyżki oliwy z oliwek, sok z cytryny, sól, pieprz
Topinambur obrać i umieścić w wodzie z dodatkiem soku z cytryny. Selera, marchewkę i pietruszkę obrać i pokroić w plasterki. Na dno garnka wlać odrobinę wody i oliwę, wrzucić pokrojone warzywa oraz topinambur. Dusić pod przykryciem ok. 7 minut, przyprawić, następnie zalać około 2 l wrzątku. Gotować około 35 minut. Gotową zupę zmiksować na krem. Można dodać łyżkę jogurtu naturalnego.

Sałatka
0,5 kg bulw topinambura, pomidory,
sałata lodowa, oliwki, 3 łyżki oliwy z oliwek, łyżka soku z cytryny
Topinambur obrać, zanurzyć w wodzie z dodatkiem soku z cytryny lub octu winnego. Ugotować, odcedzić, przestudzić. Pokroić w plastry lub w kostkę. Dodać pozostałe składniki. Przyprawić, polać oliwą z oliwek i wymieszać.

Frytki
Topinambur obrać, zanurzyć w wodzie z dodatkiem soku z cytryny i osuszyć na ręczniku papierowym. Pokroić, posypać solą i przyprawami np., pieprz, oregano. Rozłożyć na papierze do pieczenia na blasze i skropić odrobiną oliwy. Piec w piekarniku w temperaturze około180 stopni C przez 15–20 minut.

Izabela Adamczyk
Korzystałam m.in. z:
 Chyc M.1, Ogonowski J., Słonecznik bulwiasty źródłem surowców dla przemysłu, szczególnie spożywczego,
kosmetycznego i farmaceutycznego,
„Wiadomości chemiczne” 2014.
Lewkowicz-Mosiej T., R