Rokitnik zwyczajny (Hippophae rhamnoides)

Ten niezwykle ozdobny krzew ma owoce o niezwykłych właściwościach leczniczych i kosmetycznych – to doskonały środek przeciwzapalny, podnoszący odporność i nawilżający skórę. Nazwa rokitnika „Hippophae” wywodzi się z Grecji i pochodzi od słów „hippos” – koń i „phaos” – błyszczący. Wzięła się stąd, że w starożytnej Grecji rokitnikiem karmiono konie, by miały błyszczącą sierść.

Ten niezwykle ozdobny krzew ma owoce o niezwykłych właściwościach leczniczych i kosmetycznych – to doskonały środek przeciwzapalny, podnoszący odporność i nawilżający skórę. Nazwa rokitnika „Hippophae” wywodzi się z Grecji i pochodzi od słów „hippos” – koń i „phaos” – błyszczący. Wzięła się stąd, że w starożytnej Grecji rokitnikiem karmiono konie, by miały błyszczącą sierść.

W stanie naturalnym roślina występuje w południowej i środkowej Europie, na Kaukazie i na Syberii. Uprawiana jest także jako krzew owocowy w Europie, Ameryce Północnej i Azji. W Polsce rośnie dziko tylko wzdłuż wybrzeża morskiego na brzegach klifowych, czasem na wydmach oraz w Pieninach. Dzikie rokitniki są pod ochroną. Poza tym sadzi się je w parkach i ogrodach.
Aby pojawiły się na nich owoce, potrzebne są krzewy męskie i żeńskie – są rozdzielnopłciowe. Owoce to pomarańczowe, kuliste pestkowce osadzone na krótkich szypułkach gęsto pokrywających gałęzie. Początkowo mają gorzki smak, który zmienia się w kwaskowaty, gdy przemarzną.

Owoce rokitnika były powszechnie stosowane już w medycynie starożytnej w zaburzeniach pracy żołądka, wątroby, dróg oddechowych, gośćcu oraz w ropnych schorzeniach skóry. W czasach antycznych Grecy używali ich do wzmacniania włosów. W indyjskiej i tybetańskiej medycynie owoce rokitnika wchodziły w skład wielu złożonych specyfików leczących przewód pokarmowy, zapalenia i ropnie płuc, a także krwotoki.

Podczas pierwszej wojny światowej suszone owoce rokitnika stosowano zamiast tabletek z witaminą C. W medycynie ludowej już przed wiekami dojrzałe owoce oraz wyciśnięty z nich sok zajmowały szczególne miejsce jako środek na brak apetytu, a także zranienia i oparzenia słoneczne. Polecano je również do użycia wewnętrznego i zewnętrznego na wypadanie włosów, szkorbut i anemię.

Wywar z liści był od dawna stosowany na Syberii i Ałtaju jako lekarstwo na problemy reumatyczne, w stanach zapalnych żołądka i przewodu pokarmowego, szczególnie w biegunkach. Owoce jadane były w okresach głodu przez dzieci. W Rosji są powszechnie zbierane ze względu na wysoką zawartość witaminy C, nazywa się je nawet „rosyjskimi ananasami”. Suszone liście rokitnika służyły również do zaparzania aromatycznej, wielowitaminowej herbaty.

Właściwości lecznicze
Owoce rokitnika należą do cennych surowców ze względu na obecność witaminy C. Choć ilość tej witaminy jest znacznie niższa niż w owocach dzikiej róży, to jednak nie ulega ona tak szybko rozkładowi, gdyż rokitnik nie zawiera specyficznego enzymu – askorbinazy, niszczącego ten związek. Dzięki temu owoce mogą być przechowywane zarówno w stanie świeżym, jak i mrożonym lub wysuszonym przez dłuższy nawet czas, bez wyraźnego obniżenia wartości tej witaminy.

Jak wiadomo, kwas askorbinowy stanowi istotny czynnik aktywnie uczestniczący w procesach utleniania i redukcji. Istnieje wiele schorzeń, których pojawienie się i przebieg zależą od poziomu witaminy C w narządach i płynach ustrojowych.
Świeże owoce rokitnika wraz z nasionami to źródło witamin i soli mineralnych – w przemyśle farmaceutycznym służą do produkcji różnego rodzaju koncentratów witaminowych. Są bogate w prowitaminę A, witaminy z grupy B oraz E, poza tym antocyjany, flawonoidy, fosfolipidy, sterydy, garbniki, cukry, kwasy organiczne i sole mineralne: żelazo, bor i mangan. Z nasion rokitnika wytłacza się olej, zawierający w głównej mierze kwas olejowy, linolowegy i linolenowy.

Surowcem zielarskim są przede wszystki