Rośliny biblijne w naszych ogrodach

Krzak gorejący, czyli terebint, łzy Hioba, tamaryszek, bukszpan, mirt, lentyszek to biblijne rośliny obecne we współczesnych ogrodach. Ich historie nieco rozjaśniają wielkie tajemnice. Nie tylko dotyczące Zuzanny i starców, co jest anegdotą wielce pouczającą. Krzak Mojżesza, zwany też gorejącym, rzeczywiście płonie sam z siebie… Może najciekawsze i wymagające uwagi są właśnie zabójczy terebint i wspaniały błękit nasion łez Hioba.

> Rośliną o wspaniałych błękitnych wzorach na owocach jest łzawica ogrodowa, nazywana łzami Hioba (Coix lacryma – jobi). Nazwa ta w oczywisty sposób nawiązuje kształtem nasion do łez. A chyba tylko biblijny Hiob mógł ich wylać najwięcej w cierpieniach zesłanych na niego przez samego Boga.
Rzeczywiście nasiona łzawicy przypominają kształtem olbrzymią, lśniącą łzę. To nieco podłużny koralik, zbliżony wielkością do opisanej w poprzednim numerze kłokoczki południowej, i także wykorzystywany do tworzenia elementów ozdobnych, na przykład korali oraz różańców. Leśnik Adam Tarabuła z Domaradza na Podkarpaciu wykonuje różańce także z łzawicy. Paciorki do 10 mm średnicy przypominają źrenicę niebieskiego oka, z żyłkami i cętkami niejednokrotnie tak wyrazistymi, jakby owe oczy na nas spoglądały.

To dalekowschodnia roślina jedno- i dwuroczna, traktowana jest tam jako zboże o walorach odżywczych, leczniczych, z dużą zawartością białka oraz aminokwasów.
Stosowana jest również jako pasza (nasze zboża przecież także; koń i owies stały się niemal synonimami, wszelkie inne ziarno zboża jest przysmakiem i pożywieniem dla ptactwa). Zyskała też miano perłowego jęczmienia z Chin, gdzie jej nasiona zastępują ryż. Niekiedy podaje się tę roślinę z gotowanym dzikim ryżem. Nasiona łez Hioba – znane od co najmniej tysiąca lat – sprzedawane są w Chinach hurtowo, podobnie jak w Japonii czy Tajlandii. Można też spotkać je pod nazwą łzy Chrystusa (Lacryma Christi).

Znane są różne odmiany łez Hioba, ziarna także występują w różnych wielkościach. Niektóre mają rozmiary zwyczajnych kasz, miele się je także na mąkę, która bywa dodatkiem do makaronów czy placków lub zup.
Japończycy produkują z niektórych odmian łzawicy herbaty, a nawet alkohole, Hindusi warzą z nich napoje w rodzaju piwa. Chińczycy stosowali nasiona łzawicy jako pożywienie o właściwościach „ochładzających”, które równoważy potrawy „gorące”, czyli z ostrymi przyprawami, gotowanymi na ogniu.

Dawna chińska medycyna zalecała łzawicę na poprawę odporności organizmu w ogóle, ale też stymulowanie układu trawiennego, a głównie trzustki. Ekstrakt z łzawicy ma ponadto właściwości przeciwalergiczne.
Niebagatelnym atrybutem nasion tej rośliny były (i są) walory kosmetyczne. Regeneruje i odświeża skórę, dobrze wpływa na paznokcie i włosy. Ale – i to mała ciekawostka, ważna jednak dla konsumentek tej rośliny – i Chińczycy, i uprawiający ją jeszcze wcześniej mieszkańcy Jawy i Celebesu – wiedzieli już, że nie powinny jej spożywać kobiety brzemienne. Co ciekawe, współczesne badania wykazały, że nasiona Coix lachryma – jobi mają właściwości poronne. Skąd o tym wiedzieli ludzie sprzed tysiącleci?

Uczonych intryguje skład chemiczny tych nasion. Zawierają one m.in. skrobię, białka, tłuszcze, składniki mineralne, związki polifenolowe, witaminy (z grupy B). A więc wskazuje to na znaczące walory odżywcze. Uważa się też, że ziarna łzawicy wskazane są dla osób z nadwagą i zagrożonych miażdżycą.
Nasiona łez Hioba można nabyć w chińskich magazynach i cieszą się w krajach Unii coraz większym zainteresowaniem. Podobnie jak i olej jadalny z nich.

Według ostatnich badań nasiona łzawnicy mają właściwości przeciwzapalne i prze- ciwnowotworowe opóźnia rozwój nowotworu. Ekstrakt z nich chińska medycyna proponuje jako suplement przy leczeniu nowotworów. I aktualny stan badań potwierdza słuszność tej praktyki. Wyciąg z łez Hioba hamuje rozwój nowotworów zwłaszcza piersi.
Ciąg dalszy na str. 109