Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży wzrastają z każdym rokiem. W 2013 roku problem ten miał dotyczyć 42 milionów dzieci. Obecnie 22% uczniów szkół podstawowych i gimnazjów w Polsce ma nadwagę lub otyłość. Niestety prognozy są zatrważające – według ekspertów z WHO w 2025 roku 70 milionów dzieci będzie miało zwiększoną masę ciała.
Otyłość to ogólnoustrojowa, przewlekła choroba metaboliczna, która może prowadzić do wystąpienia m.in. cukrzycy, astmy, chorób sercowo-naczyniowych, zaburzenia krzepliwości krwi, podwyższenia poziomu cholesterolu we krwi, zespołu bezdechu sennego, dny, choroby zwyrodnieniowej stawów oraz nowotworów. Zwiększenie masy ciała jest skutkiem dostarczania organizmowi z pożywieniem przez dłuż-szy czas większej ilości energii, niż jest on w stanie wydatkować. Dzieci często sięgają po jedzenie podczas oglądania telewizji czy w sytuacji stresowej. Są to zazwyczaj chipsy, słodycze, napoje gazowane lub wszelkiego rodzaju fast foody, o których istnieniu dowiadują się z reklam. Do błędów żywieniowych zaliczamy również nieodpowiednią liczbę posiłków, w tym brak zjedzonego śniadania, oraz nieregularne ich spożywanie. Należy zadbać o odpowiedni sposób żywienia dzieci i młodzieży, żeby cieszyły się zdrowiem i dobrym samopoczuciem w przyszłości.
Monitorowanie
stanu odżywiania
Warto sprawdzać i oceniać stan zdrowia i przebieg rozwoju dzieci: wykonywać badania ogólnolekarskie, dokonywać pomiaru masy, wzrostu oraz składu ciała. U dzieci i młodzieży do 18 roku życia stosuje się siatki centylowe odpowiednie dla wieku i płci. Gdy wartość BMI (Body Mass
Index, wskaźnik masy ciała) jest równa bądź większa od 85 centyla, a mniejsza od 97 centyla, rozpoznajemy nadwagę.
Czym skorupka
za młodu nasiąknie…
Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych należy rozpoczynać już od najmłodszych lat dziecka. Ważny jest też okres życia płodowego, dlatego kobiety w ciąży powinny zadbać o prawidłową dietę. U małych dzieci łatwo jest kształtować zdrowe nawyki, gorzej u starszych, które podążają za reklamą żywności i mają do niej samodzielny dostęp. Nie powinno się surowo zabraniać i ograniczać dzieciom pewnych pokarmów, gdyż zapragną ich jeszcze bardziej. Dzieci naśladują rodziców, dlatego ważne jest, aby dać im dobry przykład. Gdyby wszyscy członkowie rodziny jedli tak samo, dziecku byłoby łatwiej przyzwyczaić się do nowych potraw. Rodzice powinni edukować swoje pociechy w zakresie zdrowego odżywiania oraz wymagać tego samego od szkół. Dziecko należy zachęcać i włączać w przygotowywanie posiłków bogatych w składniki odżywcze, zawierających więcej warzyw, owoców i pełnych ziaren, a mniej przetworzonej żywności, cukru i soli.
Zdrowa dieta
Dzieci powinny spożywać 4–5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu: śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolację. Zapobiegnie to podjadaniu, czyli spożywaniu tłustych i słodkich przekąsek, np. batonów czy chipsów. Badania przeprowadzone przez specjalistów Instytutu Żywności i Żywienia wykazały, że dzieci, które spożywają tylko jeden lub dwa posiłki w ciągu dnia, częściej zmagają się z nadwagą i otyłością. Należy więc zadbać o to, by w menu dziecka nie zabrakło nabiału: jogurtów naturalnych, kefirów, maślanki, chudych serów twarogowych, mleka koziego i ekologicznych jaj. Pieczywo z białej mąki należy zastąpić razowym (z mąki z pełnego przemiału) lub pieczywem mieszanym pszenno-żytnim. Ważnym składnikiem jest także tłuszcz: masło, oliwa z oliwek, olej rzepakowy (tłoczone na zimno). Do smażenia należy używać masła klarowanego lub oleju kokosowego. Do menu trzeba włączyć kasze (gryczana, jęczmienna, jaglana), ryż brązowy, pełnoziarnisty makaron razowy, płatki zbożowe naturalne bez dodatku cukru (owsiane, żytnie, jęczmienne, orkiszowe, z amarantusa), potrawy z mąki pełnoziarnistej (ż...