WZMOCNIJ SIĘ PO ANTYBIOTYKU

Oto kilka rad, jak zregenerować się po antybiotykoterapii.

Broń obosieczna
Antybiotyki niszczą bakterie (rzadziej grzyby, pierwotniaki) lub hamują ich rozwój. Nadużywane lub stosowane sprzecznie z zaleceniami lekarza (na przykład za krótko) mogą się przyczynić do mutacji bakterii i ich uodpornienia się na dany lek, a także do różnych powikłań, poza tym nie stworzono jeszcze antybiotyków na tyle „mądrych”, by odróżniały wrogów od przyjaciół. Antybiotyki niszczą organizmy chorobotwórcze, ale i pożyteczne bakterie, poważnie zakłócając naszą równowagę mikrobiologiczną, co powoduje osłabienie odporności, infekcje wtórne, nadmierny rozwój grzybów z rodzaju Candida, kłopoty jelitowo-żołądkowe (bóle brzucha, biegunki), czasem awitaminozę, obniżenie poziomu niektórych minerałów w organizmie (blokują ich wchłanianie). Długotrwałe kuracje antybiotykowe mogą uszkadzać, i to nawet trwale, wątrobę i jelita (obumierają komórki nabłonka), uważa się także coraz powszechniej, że u małych dzieci antybiotykoterapia może być przyczyną powstawania alergii.

Odbudowa flory bakteryjnej
Najważniejszym aspektem regeneracji organizmu po terapii antybiotykowej wydaje się – zwłaszcza w przypadku osób starszych i dzieci – przywrócenie odpowiedniego stanu flory bakteryjnej, która ma duży wpływ nie tylko na pracę jelit, syntezę substancji odżywczych, wytwarzanie witamin (K i B), ale i na układ immunologiczny (a trwają badania nad ich wpływem antynowotworowym). Stąd już na etapie zażywania antybiotyków konieczne jest zażywanie produktów probiotycznych, a więc zawierających żywe kultury bakterii, przede wszystkim z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium (tak zwane bakterie LB). Ich najbardziej wartościowymi dostarczycielami są produkty mleczne i ich przetwory, a więc serwatka, maślanka, kefiry (tu jest ich najwięcej), jogurty, niektóre sery (bryndza), poza tym kiszone warzywa (ogórki, kapusta, buraki), mało popularny, acz ogólnodostępny w Polsce kwas chlebowy, fermentowane produkty sojowe, żur na domowym zakwasie, w mniejszym stopniu cytrusy, jabłka, oliwki, ocet balsamiczny, ocet jabłkowy.

Probiotyki,
prebiotyki i synbiotyki
Na sklepowych półkach znajdziemy całą paletę produktów, zwłaszcza mlecznych, zawierających kultury bakterii, należy jednak zwrócić uwagę, czy na etykiecie widniej nazwa szczepu bakterii, liczba jednostek w gramie produktu (musi to być przynajmniej 10 milionów w przypadku Bifidobacterium i 100 milionów, jeśli chodzi o Lacto-bacillus), a także, czy w składzie jest
cukier (jeśli tak, produkt nie będzie probiotykiem…). Produktami najnowszej generacji są prebiotyki (a więc pożywka dla bakterii w naszym organizmie, powodująca ich szybsze namnażanie się; naturalnym prebiotykiem dla dziecka jest mleko matki, dla osób dorosłych czosnek zwykły i niedźwiedzi, kapusta, por, imbir, cebula, topinambur, karczochy, szparagi, cykoria, banany, miód oraz preparaty na ich bazie) oraz synbiotyki (to pożywka i porcja bakterii w jednym). Flora bakteryjna nie odbuduje się po kilku dniach, a nawet tygodniach – to kwestia 4–6 miesięcy, a u niektórych osób nawet po dłuższym czasie! Pamiętajmy jednak, że organizm zdrowo odżywiany sam reguluje ilość dobrych bakterii, więc po okresie odbudowy ich populacji przyjmowanie porcji probiotyków w formie pastylek, kapsułek, specjalnych jogurtów jako elementu codziennej diety jest przez coraz większą grupę lekarzy i naukowców uważane za niewskazane, a niekiedy nawet szkodliwe.

Zła dieta
Przywracając równowagę flory bakteryjnej, należy pamiętać, że „dobrym” bakteriom i probiotykom najbardziej szkodzi cukier, głównie ten rafinowany, poza tym produkty z białej mąki, konserwanty, wszelkie używki typu alkohol, kawa, papierosy i ogólna dieta z małą zawartością błonnika. Szkodzi im także chlorowana woda, a nawet pasty do mycia zębów zawierające fluor. Cukier w naszej diecie po antybiotykoterapii jest szkodliwy z jeszcze jednego powodu – jest mianowicie doskonałą pożywką dla grzybów, a te wyjątkowo chętnie atakują osłabiony organizm (pamiętajmy, że cukier obecnie można – i to w dużych ilościach – znaleźć niemal wszędzie, od przekąsek po sosy i keczupy…). Z podobnych powodów (bakterie i grzyby) nie jest wskazany biały ryż, wszelkie produkty wysoko przetworzone, gotowe sosy, sery pleśniowe.

Stół po antybiotykoterapii
Co jeszcze powinno, poza wymienionymi produktami probiotycznymi, trafić na nasz stół podczas regeneracji po leczeniu antybiotykami? Produkty lekko strawne (należy odciążyć osłabioną wątrobę), ale pełne witamin (A, B, C) i składników mineralnych. Przede wszystkim wszelakie warzywa, świeże, gotowane, w formie surówek, począwszy od podnoszących odporność i działających prozdrowotnie cebuli i czosnku, poprzez kapusty, sałaty, ogórki, brukselkę, brokuły, po papryki, natkę pietruszki, pory i selery, a także owoce, zwłaszcza te kwaśniejsze – jabłka, kiwi, porzeczki, cytrusy (cytrusy wyłącznie po zakończeniu antybiotykoterapii, gdyż utrudniają wchłanianie się leków). Polecane są kasze, najlepiej z pełnego ziarna (gryczana, pęczak, jaglana), brązowy lub dziki ryż (który tak naprawdę nie jest ryżem, to nasiona zizanii wodnej zwanej też wodnym owsem), miód (zamiast cukru), orzechy, nasiona słonecznika, pestki dyni, ryby, chude mięsa, pieczywo i makarony pełnoziarniste.

U dzieci po antybiotykach może wystąpić okresowa nietolerancja laktozy, na kilka, kilkanaście dni należy wtedy wykluczyć z diety produkty mleczne, masło, sery. Rzadziej pojawia się okresowa nietolerancja glutenu (zboża należy wówczas na pewien czas zastąpić ryżem, kaszkami kukurydzianymi, ziemniakami). Maluchy mogą mieć też podrażniony układ pokarmowy, który źle zareaguje na surowe warzywa i owoce – najlepiej je więc ugotować (marchewka, buraki, kalafior).

Zielona siła
Odnowa flory bakteryjnej i wzmacniająca dieta mogą być stymulowane przez odpowiedni dobór ziół lub ich mieszanki. Mogą one mieć różne właściwości, od wspomagania pracy wątroby (ostropest plamisty, koper włoski, karczochy, mieszanki z liści brzozy, poziomki, pokrzywy i ziela mniszka lekarskiego, siemię lniane), poprzez działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze, odtruwające (kłącza perzu, liście brzozy, ziele skrzypu, często w formie mieszanek) czy ochronę przewodu pokarmowego (prawoślaz, lukrecja, wiąz czerwony). Są również takie, które
mają ogólnie korzystne działanie na układ odpornościowy: jeżówka (echinacea), żeń-szeń syberyjski, korzenie berberysu i łopianu, traganek, dziki bez, oregano, sok z aloesu, piołun, bobrek trójlistkowy, świetlik, dziurawiec, tymianek, bratek polny, pokrzywa.

Przepisy dla zdrowia

Miodowo-cytrynowy napój wzmacniający

Łyżka miodu, szklanka przegotowanej
ostudzonej wody, sok z 1/2 cytryny
Składniki wymieszać, wstawić na 12 godzin do lodówki, pić przez kilka dni na czczo.
 

Pasta cebulowo-czosnkowa
Cebula, 5 ząbków czosnku,
szklanka miodu

Cebulę i czosnek bardzo drobno pokroić, wymieszać z miodem, wstawić do lodówki. Jeść po łyżce 2 razy dziennie.

Mieszanka ziołowo-miodowa
Korzeń lukrecji, kora wierzbowa, liście bobrka trójlistkowego, liście maliny, liście pokrzywy, nasiona lnu, ziele pięciornika gęsiego,
ziele świetlika, miód/powidła

Wymieszać równe ilości ziół, zmielić je, dodać do miodu lub powideł (trzykrotna ilość ogólnej mieszanki ziołowej). Jeść dwa razy dziennie po łyżeczce.
 

Domowy sok z aloesu
Liście aloesu przemrozić (około 24 godziny trzymać w lodówce), potem obciąć brzegi z kolcami, zmiksować. Spożywać 3 razy dziennie po łyżce. Można też wymieszać z sokiem cytrusowym i/lub łyżką miodu (można trzymać w lodówce około tygodnia).

Aneta Maziarz
Korzystałam m.in. z:
Theresa Cheung 100 sposobów na zwiększenie odporności, wydawnictwo Helion, 2010.
Brenda Watson, Leonard Smith Program przywracania równowagi jelitowej. Doskonałe trawienie, odporność i zdrowe emocje, Wydawnictwo Vital, 2016.
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/domowa-apteczka/naturalne-probiotyki-dieta-lagodzaca-skutki-uboczne-lekow_40627.html
Gillian McKeith Encyklopedia żywienia. Przewodnik
po zdrowym życiu A-Z, wydawnictwo Rebis, 2009.