Przyszła mamo, jedz zdrowo

Przyszła mamo, jedz zdrowo

Lekarze biją na alarm – tyjemy w zastraszającym tempie! Na świecie jest już ponad 400 mln otyłych ludzi. W parze z tą chorobą postępują kolejne: cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie, nowotwory... Stąd potrzeba edukowania społeczeństwa w zakresie zasad prawidłowego żywienia już od najmłodszych lat, a nawet wcześniej. Tak narodził się projekt „Wdrażanie zasad prawidłowego żywienia wśród kobiet w ciąży i matek karmiących i poszerzanie wiedzy o roli aktywności fizycznej dla zachowania zdrowia”.

Jest to część ogólnopolskiego szerzej zakrojonego projektu Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej. Jego realizacją zajmuje się Instytut Żywności i Żywienia we współpracy z Centrum Zdrowia Dziecka, Akademią Wychowania Fizycznego im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie oraz Polskim Towarzystwem Dietetyki.

W ramach tego programu do 30 marca 2016 roku 28 000 kobiet w ciąży (niestety tylko pełnoletnich) będzie mogło nieodpłatnie zasięgnąć porady specjalisty i dowiedzieć się, jak się prawidłowo odżywiać i jak ćwiczyć, by zachować zgrabną sylwetkę i zadbać o zdrowie swoje i przyszłego potomka. Jak wiadomo, prowadzenie przez ciężarną zdrowego stylu życia i stosowanie właściwej diety jest bardzo ważne dla niej i dla dziecka.
Instytut Żywności i Żywienia w ramach programu przeszkoli lekarzy, pielęgniarki, położne i innych pracowników służby zdrowia oraz osoby prowadzące prywatną praktykę. Przyszłe mamy będą mogły skorzystać z porady dwukrotnie – najpierw nie później niż w 15. tygodniu ciąży, kiedy to otrzymają zestawy materiałów edukacyjno-promocyjnych, w tym broszury, kalendarze, planery zakupów oraz magnesy; po raz kolejny przed porodem. Jedna porada powinna trwać około 20 minut i obejmować edukację zdrowotną na czas ciąży i karmienia piersią oraz wskazówki, jak postępować, by po rozwiązaniu powrócić do normalnej wagi sprzed ciąży.

Problem nadwagi i otyłości w ciąży był także jednym z głównych tematów poruszonych na IV Zjeździe Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością, który odbył się we wrześniu w Zawierciu.

Z badań wynika, że w Polsce 10–27% ciężarnych cierpi na otyłość. Lekarze przestrzegają, że nadmierna masa ciała w ciąży może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji zdrowo-
tnych, zarówno dla dziecka, jak i matki, i nie należy jej lekceważyć. Nie dość, że kobiety otyłe mają mniejsze szanse zajść w ciążę, to ten stan stanowi często poważne zagrożenie dla ich zdrowia, a nawet życia. Otyłość w ciąży przyspiesza rozwój chorób metabolicznych takich jak cukrzyca (20 razy częściej), przewlekłe nadciśnienie, choroby tarczycy, nowotwory endometrium, schorzenia nerek, układu oddechowego, krwionośnego i narządów ruchu. Dziesięciokrotnie wzrasta ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego, zakrzepicy żylnej, kardiomiopatii, chorób wątroby ze stłuszczeniem oraz woreczka żółciowego. Otyłe kobiety rzadko mają skurcze porodowe, co sprawia, że porody wywołuje się przeważnie sztucznie. Trzykrotnie częściej wykonuje się także cięcia cesarskie.

Równie poważne powikłania dotykają dzieci. Zdarza się, że dochodzi do obumierania płodu lub samoistnych poronień. Kontrola rozwoju i czynności serca płodu jest znacznie utrudniona, ponieważ fale ultradźwiękowe nie są w stanie przebić się przez grube warstwy tkanki tłuszczowej. Pond 1/3 dzieci kobiet otyłych rodzi się z wadami wrodzonymi, np. z powodu okołoporodowych uszkodzeń. Większość z nich cierpi na makrosomię, czyli rodzi się z nadmierną masą ciała i ma naturalne predyspozycje do zachorowania na choroby przewlekłe, m.in. zespół metaboliczny. Młodym mamom trudniej też karmić swoje dzieci piersią, ponieważ częściej cierpią na zapalenia sutków.
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego typu powikłań, warto odpowiednio przygotować się do ciąży i na stałe włączyć pewne elementy zdrowego stylu życia. Najważniejsza jest tutaj odpowiednia dieta, która zawsze idzie w parze z aktywnością fizyczną. Przyszła mama wcale nie powinna żałować sobie porządnej dawki ruchu każdego dnia i spacerować, pływać, tańczyć (dla kobiet w ciąży organizuje się specjalne zajęcia z rumby), ćwiczyć na piłkach, uprawiać jogę, chodzić do szkoły rodzenia. Im więcej, tym lepiej.

Zalecenia
Instytut Żywności i Żywienia na stronie www.zachowajrownowage.pl zamieścił szereg wskazówek, jak postępować, by czas oczekiwania na dziecko upłynął pod znakiem smacznego i zdrowego żywienia, bez zamartwiania się o pociążową sylwetkę. W tym celu specjaliści opracowali
8 zaleceń:

l W ciąży przyszła mama nie powinna jeść nie „za” dwoje, ale „dla” dwojga, czyli pilnować, by dzienna racja pokarmowa w pierwszym trymestrze ciąży nie wzrastała, w drugim, by włączyć
dodatkowy posiłek o wartości około
350 kcal, a w trzecim – 450 kcal.

l Poza tym przyszła mama powinna dbać, by jadać różnorodnie i regularnie:
5–6 posiłków dziennie w odstępach średnio trzygodzinnych.
l Nie ma prawie żadnych przeciwwskazań dotyczących doboru składników, choć żywność powinna być bezpieczna (należy dbać o higienę przygotowywania posiłków i unikać żywności nadmiernie przetworzonej). Poważne zagrożenie dla osłabionego organizmu kobiety stanowią bakteria listeria, występująca w niepasteryzowanym mleku i surowym mięsie, oraz choroba pasożytnicza – toksoplazmoza, którą można się zarazić, spożywając surową lub niedopieczoną wołowinę i niektóre wędliny (np. szynkę parmeńską), a także niedokładnie umyte owoce i warzywa.

l Skomponowanie odpowiedniego jadłospisu wymaga od przyszłej mamy trochę wiedzy i kulinarnej intuicji. Podstawę jadłospisu powinny stanowić nieoczyszczone produkty zbożowe (8 porcji dziennie), warzywa i owoce (przynajmniej 700 g dziennie), białko z mięsa (bogatego też w żelazo, 4–5 porcji w tygodniu) i ryb (bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, 3 porcje w ty- godniu po 150 g), produkty mleczne
(1 litr mleka czy jego odpowiednik
w przetworach fermentowanych i serach) oraz masło i oleje roślinne (oliwa, olej rzepakowy i lniany).

l W ciąży nie trzeba, a nawet nie należy rezygnować z zaspokajania zachcianek, tyle że lepiej realizować je, kierując się zasadami zdrowego odżywiania. Słodycze można zastąpić galaretkami z owocami, kisielami, budyniami, zdrowymi ciastami (domowy sernik, makowiec, jabłecznik, ciasto czekoladowe lub drożdżówka z owocami, bez twardej margaryny!), suszonymi owocami, orzechami, pestkami, sorbetami, mlecznymi koktajlami itp.

l Chociaż kaloryczność posiłków wzrasta nieznacznie, to jednak wzrasta zapotrzebowanie na niektóre witaminy i sole mineralne, np. wapń, żelazo, magnez, jod, cynk, i potas. Gdzie ich szukać? Najlepiej zwiększyć spożycie roślin strączkowych, produktów zbożowych, mięsa, ryb, mleka, warzyw i owoców, jaj, orzechów i zdrowych tłuszczów.

l Istnieją dietetyczne lekarstwa na wiele dolegliwości ciążowych, np. jedzenie słonych krakersów lub paluszków od rana na nudności i wymioty, jedzenie jogurtu na zgagę, produktów zbożowych i warzyw na zaparcia, picie soku z żurawiny na infekcje dróg moczowych, jedzenie malin na bóle porodowe.

l Na koniec przyszła mama powinna pamiętać, że ruch zastąpił już niejedno lekarstwo, ale żadne lekarstwo nie zastąpiło jeszcze ruchu. Dlatego 2–3 razy w tygodniu, a najlepiej codziennie powinna zafundować sobie niezbyt forsujący wysiłek o średniej aktywności.

Przyszła mama powinna z pełną troską odnosić się do swojego ciała, by sobie oraz rozwijającemu się maleństwu zapewnić jak najlepsze warunki w trakcie ciąży oraz po rozwiązaniu. Jej serce zaczyna bić dla dwojga. Już w ciąży przekazuje dziecku pewne wzorce, nie tylko żywieniowe, ale dotyczące aktywności i różnych innych form zachowania, dlatego powinna dbać, by były one właściwe. Niech więc to rozwijające się maleństwo od samego początku dostanie szansę, by mogło dorastać w zdrowiu, otoczone opieką i motywowane do pielęgnowania zasad zdrowego stylu życia.

Oficjalna strona magazynu "Natura i Ty" wydawanego przez Centrum "REA" od 2008 roku.
Wydawca Centrum "REA" Rena Marciniak-Kosmowska. All Rights Reserved. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i powielanie treści lub/i grafiki zawartej w tym serwisie bez zgody autora serwisu jest zabronione i chronione prawem.