Curry

Curry

Potrawy z curry są jednymi z najzdrowszych na świecie. Od tysięcy lat kształtuje ono smak potraw w Indiach, gdzie zostało przyprawą narodową. Jednak przygotowanie curry przez hinduskie gospodynie znacznie różni się od europejskich sposobów. Ta mieszanka lub wchodzące w jej skład przyprawy są szczególnie polecane w okresie zimowym.

Curry jest obok garam masali i masali caj (do herbaty) jedną z najbardziej popularnych mieszanek ziołowych. Każda z nich zawiera tak zwane makroskładniki stanowiące jej podstawę, czyli kurkumę, imbir, pieprz czarny, kolendrę, kmin rzymski, czarną gorczycę i chili oraz mikroskładniki – cynamon, czosnek pospolity, gałkę muszkatołową, goździki, kardamon, sól, szalotkę czy lubczyk.
W sprzedaży są:
– curry indyjskie żółte (z dużą ilością kurkumy) lub czerwone (z czerwoną papryką i chili),
– curry tajskie zielone (z przewagą
zielonej papryki), oraz
– curry ze Sri Lanki o ciemnobrązowym kolorze – ostrzejsze w smaku, ponieważ przyprawy przed zmieszaniem są palone i prażone.

Należy pamiętać, że curry w proszku jest dosyć wrażliwe na wilgoć i światło. Przechowuje się je w szczelnie zamkniętych pojemnikach w zacienionym miejscu.
Każda mieszanka curry jest wyjątkowa i jej walory smakowe oraz lecznicze czy profilaktyczne zależą wyłącznie od składu, proporcji użytych ziół. Warto więc zapoznać się z właściwościami jej najpopularniejszych składników, by zorientować się, w czym mogą nam pomóc.

Kurkuma (czyli ostryż długi)
Jest to najbardziej znana, poza pieprzem, przyprawa pochodzenia azjatyckiego. Występuje w Indiach, Pakistanie, Chinach i na Haiti. Kurkuma to suszone, sproszkowane kłącze ostryżu długiego (Curcuma longa), które posiada bardzo charakterystyczny żółty kolor.

l  Wskazaniem do stosowania kurkumy są przede wszystkim dolegliwości dyspeptyczne (odbijanie, refluks, wzdęcia) z zaparciami na tle niedostatecznego wydzielania żółci oraz dyskinezy dróg żółciowych.

l  Niemieccy naukowcy z Instytutu Medycyny i Neurofizjologii w Julich badali działanie na szczury tumeronu, związku naturalnie występującego w kurkumie. Zwierzętom wstrzykiwano tumeron, po czym ich mózgi były skanowane metodą rezonansu magnetycznego. Wyniki wskazywały, że tumeron pobudza namnażanie i różnicowanie komórek nerwowych w mózgu. Możliwe, że w przyszłości tumeron będzie można wykorzystać w leczeniu choroby Alzheimera czy udaru mózgu, chociaż naukowcy zastrzegają, że wyników badań na zwierzętach nie można automatycznie przenosić na ludzi.

l  Zawarta w ostryżu kurkumina działa żółciotwórczo i żółciopędnie. Pobudza miąższ wątroby do pracy, zwiększa wytwarzanie kwasów żółciowych jednocześnie zmniejszając ich objętość, ułatwia przepływ żółci przez drogi żółciowe i przywraca kurczliwość pęcherzyka żółciowego, co zapobiega objawom zastoju i powstawaniu kamieni.

l  Zwiększa wydalanie bilirubiny i cholesterolu całkowitego, czego efektem jest zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i trójglicerydów oraz zwiększenie frakcji HDL.

l  Proporcjonalnie do wytwarzania żółci zwiększa ilość wytwarzanego soku trzustkowego.
l  Działa przeciwzapalnie oraz bakteriobójczo na drobnoustroje znajdujące się w drogach żółciowych i przewodzie pokarmowym.

l  Działa antyoksydacyjnie – chroni tłuszcze budujące błony komórkowe przed uszkodzeniem, podobnie chroni nasz kod genetyczny.

l  Hamuje wydzielanie soku żołądkowego, w tym kwasu solnego oraz pepsyny.

l  Wykazuje działanie przeciwzapalne – działa między innymi przeciwnowotworowo i antymutagennie.

Imbir
Jest to bylina z rodziny imbirowatych. Jako przyprawy używa się sproszkowanego kłącza, które jest bardzo bogate w cenne olejki eteryczne.

l  Imbir pobudza wydzielanie śliny, soku żołądkowego, trzustkowego i żółci.
l  Zmniejsza uczucie nudności, także wywołane nadużywaniem alkoholu. Dobrze sprawdza się przy porannych mdłościach ciążowych oraz w czasie chemioterapii.

l  Znosi objawy choroby lokomocyjnej (nudności, wymioty, bóle głowy, zaburzenia równowagi) i choroby morskiej.

l  Może być stosowany w leczeniu biegunek, dzięki silnej aktywności przeciwbakteryjnej olejku.

l  Działa przeciwko niektórym pasożytom jelitowym.

l  Wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe (w bólach mięśni, stawów, spowodowanych zmianami zwyrodnieniowymi w reumatyzmie, w bólach pourazowych).

l  Zapobiega procesom niszczenia chrząstki i ułatwia jej regenerację.

l  Ułatwia trawienie.

l  Poprawia krążenie.

l  Łagodzi wzdęcia.

l  Chroni przed zakażeniem dróg oddechowych.
Pieprz czarny
To owoc wiecznie zielonego wieloletniego pnącza. Czarny pieprz to całe, niemal w pełni dojrzałe jagody, wysuszone i oddzielone od szypułek. Pochodzi z południowych Indii z wybrzeża malabarskiego, gdzie był wykorzystywany jako przyprawa już od starożytności. Obecnie jest uprawiany w większości tropikalnych części świata.

l  Pieprz poprawia trawienie.

l  Może być wykorzystywany przeciwko wymiotom, zaburzeniom dyspeptycznym i przy braku apetytu.

l  Działa przeciwbiegunkowo.

l  Wykazuje działanie immunostymulujące.

l  Zapobiega wzdęciom i zaparciom.

l  Poprawia krążenie krwi i rozgrzewa organizm.

l  Wykorzystywany jest przy bólach zębów i bólach reumatycznych.
Kolendra
Kolendra w curry występuje pod dwoma postaciami – w mieszance przypraw jako mielony owoc kolendry lub jako posiekane ziele do przyozdobienia potrawy. Kolendra jest rośliną jednoroczną z rodziny selerowatych. Występuje w rejonie Morza Śródziemnego, natomiast uprawiana jest w Azji, Ameryce Północnej i Południowej, w północnej Afryce i Europie. Można ją hodować w doniczce na parapecie.

l  Rozkurcza mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, przywracając prawidłową perystaltykę jelit i umożliwiając swobodne odchodzenie gazów. Dlatego używa się jej w stanach skurczowych jelit, bólach brzucha spowodowanych wzdęciami, a także w zaburzeniach związanych z przepływem żółci.

l  Stosuje się ją w zmniejszonym wydzielaniu soku żołądkowego (pomaga przy niedokwaśności żołądka), utrudnionym trawieniu i braku apetytu.
l  Hamuje rozwój niektórych drobnoustrojów (bakterii i grzybów) i może przyczynić się do regulacji flory jelitowej (hamuje też nadmierną fermentację). Olejek z kolendry w większych stężeniach skutecznie radzi sobie z tak groźnymi szczepami bakterii, jak Staphylococcus aureus, Salmonella enteritidis, Listeria innocua i Pseudomonas fragi.

l  Zwalcza pasożyty jelitowe.

l  Stosuje się ją w zapaleniu błony śluzowej żołądka i w biegunkach.

l  Ma właściwości przeciwbólowe.

l  Stanowi źródło naturalnych przeciwutleniaczy.

l  W badaniach na szczurach karmionych dietą wysokotłuszczową i ziarnami kolendry wykazano, że zmniejsza poziom cholesterolu całkowitego i trójglicerydów w surowicy krwi, wątrobie i sercu.

l  Obniża glikemię i ciśnienie krwi.

l  Według niektórych doniesień naukowych wykazuje działanie uspokajające, głównie w nerwicach wegetatywnych.

l  Owoce kolendry są składnikiem preparatów złożonych i mieszanek ziołowych na reumatyzm i bóle stawów.
l  Natkę dodaje się do sałatek, surówek, farszów, kanapek itp.

Kmin rzymski
Zwany również kuminem. Jest to roślina jednoroczna należąca do rodziny selerowatych. Jako przyprawy używa się nasion. Prawdopodobnie pochodzi ze wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego. Nie występuje już w stanie dzikim, można go spotkać wyłącznie w uprawach.

l  Hamuje i łagodzi stany zapalne organizmu, zapobiegając między innymi zmianom nowotworowym.

l  Pobudza apetyt.

l  Pobudza pracę serca i ośrodka oddechowego.

l  Usprawnia trawienie poprzez zwiększone wydzielanie soków trawiennych.

l  Działa korzystnie na żołądek.
l  Pomaga w biegunkach, łagodzi wzdęcia i kolki jelitowe. Wykazuje właściwości przeciwskurczowe i uławia wydalanie gazów z jelit.

l  Działa moczopędnie – zwiększa przesączanie kłębuszkowe w nerkach, łagodząc objawy niewydolności nerek.

l  Kmin można stosować w gorączce jako dobry środek napotny.

l  Udowodniono skuteczność działania kminu w leczeniu zespołu cieśni nadgarstka.

l  Przyspiesza laktację i łagodzi nudności u kobiet w ciąży.

l  Stosowany zewnętrznie w postaci okładów łagodzi obrzęki piersi oraz jąder.

Gorczyca czarna
Zwana również czarną kapustą lub kapustą gorczycą.

l  Jest stosowana rzadziej niż biała, między innymi jako środek moczopędny.
l  Nasiona stosowane są w chorobach przewodu pokarmowego, jako środek powlekający, przeciwzapalny i przeczyszczający.

l  Wyciąg z gorczycy podaje się przy
chorobach przewodu pokarmowego, takich jak przewlekłe stany zapalne żołądka i jelit, zaburzenia trawienia, zaparcia, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.

l  Zewnętrznie zalecana jest przy zapaleniu migdałków i gardła (do płukania).

l  Olejek gorczyczny ma różnorodne działanie, między innymi pobudza wydzielanie soku trzustkowego i żołądkowego.

l  Działa żółciopędnie, ułatwiając trawienie pokarmów.

l  Ma również właściwości antybakteryjne oraz obniża ciśnienie krwi.

l  Zewnętrznie rozdrobnione nasiona mają zastosowanie do okładów w chorobach gośćcowych, zapaleniu korzonków nerwowych i nerwobólach.

Chili
Jest to owoc jednej z odmian pieprzowca, czyli ostrej papryki (Capsicum frutenscens). W stanie naturalnym papryka występuje w tropikalnych strefach Ameryki i stała się ważną rośliną uprawną w wielu regionach świata, między innymi w Azji południowo-wschodniej.

l  Suszony owoc papryki stosowany jest miejscowo w znoszeniu bólu w różnych dolegliwościach, np. reumatyzmie, zapaleniu stawów, neuralgii, lumbago, świądzie i skurczach mięśni (ramienia, barku i kręgosłupa).

l  Wewnętrznie stosuje się ją w dyspepsji, kolce, wzdęciach i przewlekłym zapaleniu krtani (jako płukankę).

l  Obniża poziom cholesterolu we krwi, działa jako swoisty antykoagulant, przeciwdziałając zakrzepom, a co za tym idzie zawałom serca i udarom.

l  Bardzo skutecznie przyspiesza przemianę materii, wspomagając leczenie otyłości. Dodatkowo w badaniach odkryto, że hamuje apetyt na słodycze i tłuste potrawy.

l  Pomaga usunąć z organizmu nadmiar zgromadzonych salicylanów, więc jest ważnym składnikiem diety uczulonych na ten związek.

l  Udowodniono, że osoby, które regularnie spożywają chili rzadziej chorują na wrzody i raka żołądka.

l  Stosuje się ją także w stanach zapalnych dróg oddechowych.

l  Stanowi bardzo dobre źródło witamin antyoksydacyjnych, szczególnie C i A, które przeciwdziałają nowotworom.

Cynamon
Cynamon to oczywiście kora cynamonowca cejlońskiego – bardzo ceniona, aromatyczna przyprawa. Cynamonowiec z kolei jest krzewem lub drzewem dorastającym do wysokości 12 m, o szarobrunatnej lub czerwonawej korze. Występuje na Cejlonie oraz na wybrzeżach Indii. Uprawia się go w południowo-wschodniej Azji, na Madagaskarze, w Ameryce Południowej, na Antylach i w krajach strefy tropikalnej.
Niedawno krążyły pogłoski, że ze względu na obecność w jego składzie szkodliwej dla wątroby kumaryny, do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Unii Europejskiej trafił projekt rozporządzenia ograniczającego używanie cynamonu. Wszystko przez dyskusję, która rozpętała się w listopadzie 2013 roku na łamach
Journal of Agriculture and Food Chemistry. Pierwsze rozporządzenia dotyczące ograniczenia stosowania kumaryny w produkcji żywności wprowadzone zostały w Brukseli w 2008 roku. Nie jest jednak prawdą, że używanie cynamonu może zostać całkowicie zakazane. Wątroba doskonale radzi sobie z ilością kumaryny zawartej w korze cynamonowca, jeśli nie jest ona stosowana zbyt często. Dzienne dawki nie powinny przekraczać 1 g cynamonu. Poza tym ta przyprawa ma zbyt wiele właściwości zdrowotnych, by z niej rezygnować.

Olejek z kory cynamonowca jest wykorzystywany w leczeniu przeziębień, grypy oraz zakażeń górnych i dolnych dróg oddechowych.

l  Cynamon jest dodawany do mieszanek ziołowych o działaniu przeciwreumatycznym.

l  Wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne.

l  Badania wykazały przeciwutleniające i przeciwmutagenne działanie olejku cynamonowego, a niektórzy autorzy wskazują na jego właściwości przeciwnowotworowe.

l  Poprawia apetyt i wpływa korzystnie na układ trawienny wzmacniając żołądek. Jest stosowany w niestrawności, wzdęciach i biegunce.

l  Używa się go w stanach skurczowych żołądka i jelit.

l  Zapobiega wrzodom żołądka.
l  Jest łagodnym środkiem pomocniczym w zatruciach pokarmowych.

l  Wzmaga wydzielanie soku trzustko-wego.

l  Działa ochronnie na komórki wątroby.

l  Działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i grzybostatycznie (zapobiega nadmiernemu rozrostowi grzybów w organizmie).

l  Zapobiega zapaleniom dziąseł i próchnicy zębów.

l  Zmniejsza przekrwienie błony śluzowej nosa.

l  Wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe i obniżające ciśnienie krwi.

l  Przyczynia się do obniżenia glikemii i poziomu cholesterolu w surowicy krwi. Badania kliniczne przeprowadzone w Pakistanie dowodzą, że u diabetyków, którym regularnie podawano cynamon, obniżył się poziom glukozy, spadł poziom trójglicerydów oraz cholesterolu całkowitego i jego frakcji
LDL.

Czosnek pospolity
O jego właściwiściach przeczytacie na stronie 54.
Gałka muszkatołowa
Jako przyprawy używa się suszonych wyłuskanych nasion muszkatołowca wonnego (Myristica fragrans), które wyglądają jak orzechy. Muszkatołowiec wywodzi się z wyspy Ambon w archipelagu Moluków. Roślina została sprowadzona na Mauritius, Malezję, Sri Lankę, Sumatrę i Karaiby. Większość światowej produkcji pochodzi z Malezji, Indonezji i Karaibów.

l  Gałkę stosuje się w leczeniu zaburzeń trawienia takich jak nudności, wzdęcia, skurcze żołądka i biegunka.

l  Łagodzi nieżyty dróg oddechowych.

l  Jest stosowana jako środek zaradczy w zwalczaniu bólu.

l  Działa przeciwskurczowo.

l  Ma potwierdzone działanie przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne.

Goździki
Goździki to ręcznie zbierane i suszone kwiaty goździkowca korzennego (Syzygium aromaticum). Pochodzą z południowo-wschodniej Azji (Moluki). Tradycyjnie uprawia się je w Tanzanii, na Madagaskarze i innych wschodnioafrykańskich wyspach, choć obecnie uprawy prowadzi się niemal we wszystkich tropikalnych częściach świata.

l  Goździki i olejek goździkowy wykorzystywane są jako lek pierwszej pomocy w bólu zębów i zapaleniach śluzówki jamy ustnej i gardła. W stomatologii olejek goździkowy wykorzystuje się jako miejscowy środek znieczulający, a także do dezynfekcji kanałów korzeniowych.

l  W tradycyjnej medycynie goździki są przyjmowane wewnętrznie jako wiatropędne i przeciwwymiotne.

l  Wspomagają trawienie i zapobiegają wrzodom żołądka.

l  Zabijają pasożyty jelit i wykazują szerokie właściwości przeciwdrobnoustrojowe wobec grzybów i bakterii, znajdując zastosowanie w leczeniu biegunki, chorób pasożytniczych i innych dolegliwości trawiennych.

l  Są dobrym środkiem antyseptycznym, przeciwskurczowym i przeciwzapalnym.

l  To jedno z najbogatszych źródeł antyoksydantów o silnym działaniu wymiatającym wolne rodniki tlenowe.

l  Zewnętrznie stosuje się je w reumatyzmie i bólach mięśniowych.

l  Często są włączane w skład mieszanek ziołowych na poprawę trawienia i wzmacniających.

l  Są afrodyzjakiem.

Kardamon
Jest to bylina tropikalna, którego owocem jest skórzasta torebka złożona z komór, z których każda zawiera drobne
brunatne lub czerwonobrązowe nasiona o korzennym, palącym smaku. Kardamon pochodzi z wilgotnych, tropikalnych lasów górskich południowych Indii. Uprawiany jest głównie w południowo-wschodniej Azji, w Indiach, na Cejlonie, w Kambodży, na Malajach, a ponadto w Tanzanii i Gwatemali.

l  Kardamon wzmaga apetyt, pobudza wydzielanie śliny i soków żołądkowych.
l  Jest dobrym środkiem wiatropędnym – leczy wzdęcia, niestrawność i towarzyszące im bóle brzucha.

l  Łagodzi kolki jelitowe, pobudza apetyt i wydzielanie śliny u osób chorych na anoreksję.

l  Zapobiega nudnościom.

l  Przyspiesza przemianę materii i bywa stosowany w leczeniu otyłości.

l  Pomaga przy bólach głowy.
l  Bywa stosowany w leczeniu przeziębień, kaszlu oraz zapalenia oskrzeli.

l  Macerowany w gorącej wodzie jest afrodyzjakiem.

...
Autor: Karolina Górecka
Partnerzy:

Wydawca Centrum "REA" Rena Marciniak-Kosmowska. All Rights Reserved. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i powielanie treści lub/i grafiki zawartej w tym serwisie bez zgody autora serwisu jest zabronione i chronione prawem.